سالروز ولادت عقیله بنی هاشم سلام علیها مبارک باد

آخرین اخبار

خبرهای تصادفی

خبرهای پربازدید

سالروز ولادت عقیله بنی هاشم سلام علیها مبارک باد

بسم الله الرحمن الرحیم

زينب عليها السلام دختر على و زهرا عليهما السلام در روز پنجم جمادى الاولى سال پنجم يا ششم هجرت در مدينه منوره ديده به جهان گشود، در پنج‏ سالگى مادر خود را از دست داد و از همان دوران طفوليت ‏با مصيبت آشنا گرديد . در دوران عمر با بركت‏ خويش، مشكلات و رنج ‏هاى زيادى را متحمل شد، از شهادت پدر و مادر گرفته تا شهادت برادران و فرزندان، و حوادث تلخى چون اسارت و . . . را تحمل كرد . اين سختى ‏ها از او فردى صبور و بردبار ساخته بود.

او را ام كلثوم كبرى، و صديقه صغرى مى ‏ناميدند. از القاب آن حضرت، محدثه، عالمه و فهيمه بود . او زنى عابده، زاهده، عارفه، خطيبه و عفيفه بود. نسب نبوى، تربيت علوى، و لطف خداوندى از او فردى با خصوصيات و صفات برجسته ساخته بود، طورى كه او را «عقيله بنى هاشم‏» مى‏ گفتند. با پسر عموى خود «عبد الله بن جعفر» ازدواج كرد و ثمره اين ازدواج فرزندانى بود كه دو تن از آن‏ها (محمد و عون) در كربلا، در ركاب ابا عبد الله الحسين عليه السلام شربت‏ شهادت نوشيدند.

آن بانوى بزرگوار سر انجام در پانزدهم رجب سال 62 هجرت، با كوله بارى از اندوه و غم و محنت و رنج دار فانى را وداع گفت . در اين مقال برآنيم كه گوشه هايى از مناقب و فضائل آن حضرت را بررسى و بيان كنيم .

1- زينت پدر

معمولا پدر و مادر نام فرزند را انتخاب مى‏ كنند، ولى در جريان ولادت حضرت زينب عليهاالسلام والدين او اين كار را به پيامبر اسلام جد بزرگوار آن بانو، واگذار نمودند . پيامبر صلى الله عليه و آله كه در سفر بود، بعد از بازگشت از سفر، به محض شنيدن خبر تولد، سراسيمه به خانه على عليه السلام رفت، نوزاد را در بغل گرفت و بوسيد، آن گاه نام زينب (زين + اب) را كه به معناى «زينت پدر» است‏براى اين دختر انتخاب نمود.

2- علم الهى

مهمترين امتياز انسان نسبت‏به ساير موجودات - حتى ملائكه - دانش و بينش اوست . «وعلم آدم الاسماء كلها ثم عرضهم على الملائكة فقال انبئونى باسماء هؤلاء ان كنتم صادقين . قالوا سبحانك لا علم لنا الا ما علمتنا انك انت العليم الحكيم‏» ; «سپس علم اسماء [ علم اسرار آفرينش و نامگذارى موجودات] را همگى به آدم آموخت. بعد آن‏ها را به فرشتگان عرضه داشت و فرمود: اگر راست مى ‏گوييد، اسامى اين‏ها را به من خبر دهيد . عرض كردند: تو منزهى . ما چيزى جز آن چه به ما تعليم داده‏اى نمى‏دانيم; تو دانا و حكيمى .»

و برترين علم‏ها، علمى است كه مستقيما از ذات الهى به شخصى افاضه شود، يعنى داراى علم «لدنى‏» باشد . خداوند متعال در مورد حضرت خضر عليه السلام مى‏فرمايد: «وعلمناه من لدنا علما» ; «علم فراوانى از نزد خود به او آموخته بوديم .»

زينب عليها السلام به شهادت امام سجاد عليه السلام داراى چنين علمى است، آن جا كه به عمه ‏اش خطاب كرد و فرمود: «انت عالمة غير معلمة وفهمة غير مفهمة ; تو دانشمند معلم نديده و فهميده ‏اى فهم نياموخته هستى .»

3- عبادت و بندگى

زينب عليها السلام به خوبى از قرآن آموخته بود، كه هدف از آفرينش و خلقت انسان رسيدن به قله كمال بندگى است . «ما خلقت الجن والانس الا ليعبدون‏»; «من جن و انس را نيافريدم جز براى اين كه عبادت كنند .»

او عبادت‏ها و نماز شب‏هاى پدر و مادر را از نزديك ديده بود . او در كربلا شاهد بود كه برادرش امام حسين عليه السلام در شب عاشورا به عباس فرمود: «ارجع اليهم واستمهلهم هذه المشية الى غد لقد نصلى لربنا الليلة وندعوه ونستغفره فهو يعلم انى احب الصلوة له وتلاوة كتابه وكثرة الدعاء والاستغفار; به سوى آنان باز گرد و اين شب را تا فردا مهلت‏بگير شايد بتوانيم امشب را به نماز و دعا و استغفار در پيشگاه خدايمان مشغول شويم . خدا خود مى‏داند كه من نماز، قرائت قرآن، زياد دعا كردن و استغفار را دوست دارم .» در اين جملات صحبت از اداى تكليف نيست، بلكه سخن از عشق به عبادت و نماز است .

شب خيز كه عاشقان به شب راز كنند *** گرد در بام دوست پرواز كنند

هر جا كه درى بود به شب در بندند *** الا در دوست را كه شب باز كنند

حضرت زينب عليها السلام نيز از عاشقان عبادت و شب زنده داران عاشق بود، و هيچ مصيبتى او را از عبادت باز نداشت . امام سجاد عليه السلام فرمود: «ان عمتى زينب كانت تؤدى صلواتها، من قيام الفرائض والنوافل عند مسيرنا من الكوفة الى الشام وفى بعض منازل كانت تصلى من جلوس لشدة الجوع والضعف (9) ; عمه‏ام زينب در مسير كوفه تا شام همه نمازهاى واجب و مستحب را اقامه مى‏نمود و در بعضى منازل به خاطر شدت گرسنگى و ضعف، نشسته اداى تكليف مى‏كرد .»

آن حضرت حتى در حساس‏ترين شب زندگى; شب هجران از حسين عليه السلام و برادران، تهجد و شب زنده داريش را ترك نكرد . از فاطمه بنت الحسين عليه السلام نقل شده است كه فرمود: «واما عمتى زينب فانها لم تزل قائمة فى تلك الليلة اى عاشرة من المحرم فى محرابها تستغيث الى ربها وماهدات لناعين ولا سكنت لنا زمرة ; عمه‏ام زينب در تمام شب عاشورا در محراب خويش ايستاده و به پروردگارش استغاثه مى‏كرد . در آن شب هيچ يك از ما نخوابيد و صداى ناله ما قطع نشد .»

امام حسين عليه السلام كه خود معصوم و واسطه فيض الهى است هنگام وداع به خواهر عابده ‏اش مى‏فرمايد: «يا اختاه لا تنسينى فى نافلة الليل ; خواهر جان! مرا در نماز شب فراموش مكن!» اين نشان از آن داردكه اين خواهر، به قله رفيع بندگى و پرستش راه يافته و به حكمت و هدف آفرينش دست‏يازيده است .

4- عفت و پاكدامنى

عفت و پاكدامنى، برازنده‏ترين زينت زنان، و گران قيمت‏ترين گوهر براى آنان است . زينب عليها السلام درس عفت را به خوبى در مكتب پدر آموخت، آن جا كه فرمود: «ما المجاهد الشهيد فى سبيل الله باعظم اجرا ممن قدر فعف يكاد العفيف ان يكون ملكا من الملائكة ; مجاهد شهيد در راه خدا، اجرش بيشتر از كسى نيست كه قدرت دارد اما عفت مى‏ورزد، نزديك است كه انسان عفيف فرشته‏اى از فرشتگان باشد .»

زينب كبرى عفت‏خويش را حتى در سخت‏ترين شرايط به نمايش گذاشت . او در دوران اسارت و در حركت از كربلا تا شام سخت‏بر عفت‏خويش پاى مى‏فشرد . مورخين نوشته‏ اند: «وهى تستر وجهها بكفها، لان قناعها قد اخذ منها ; او صورت خود را با دستش مى ‏پوشاند چون روسريش از او گرفته شده بود .»

شاعر عرب به همين قضيه اشاره كرده و مى‏گويد:

ورثت زينب من امها *** كل الذى جرى عليها وصار

زادت ابنة على امها *** تستر باليمنى وجوها فان

تهدى من دارها الى شر دار *** اعوزها الستر تمد اليسار

«زينب تمامى آن چه بر مادر گذشت را به ارث برد، منتهى دختر سهم اضافه‏اى برداشت كه از خانه‏اش به بدترين خانه حركت كرد (به اسارت رفت).

صورت را [در اسارت] با دست راست مى‏پوشاند و اگر پوشش او را نيازمند مى‏كرد، از دست چپ هم بهره مى‏برد .» و آن بانوى بزرگوار بود كه براى پاسدارى از مرزهاى حيا و عفاف بر سر يزيد فرياد مى‏ آورد كه «أمن العدل يا بن الطلقاء تحذيرك حرائرك و امائك و سوقك بنات رسول الله سبايا؟ قد هتكت ‏ستورهن و ابديت وجوههن ; اى پسر آزاد شده ‏هاى [جدمان پيامبر اسلام] آيا اين از عدالت است كه زنان و كنيزكان خويش را پشت پرده نشانى، و دختران رسول خدا صلى الله عليه و آله را به صورت اسير به اين سو و آن سو بكشانى؟ نقاب آنان را دريدى و صورت‏هاى آنان را آشكار ساختى .»

5- ولايت مدارى

قرآن بدون هيچ قيد و شرطى در كنار اطاعت مطلق از خداوند، دستور به اطاعت از پيامبر صلى الله عليه و آله و صاحبان امر، يعنى، ائمه اطهار عليهم السلام مى‏دهد . «اطيعوا الله واطيعوا الرسول واولى الامر منكم‏» ; «از خداوند و رسول و اولو الامر اطاعت كنيد .»

زينب عليها السلام كه حضور هفت معصوم را درك كرده، در تمامى ابعاد ولايت مدارى (معرفت امام، تسليم بى چون و چرا بودن، معرفى و شناساندن ولايت، فداكارى در راه آن و) . . . سر آمد است . او با چشمان خود مشاهده كرده بود كه چگونه مادرش خود را سپر بلاى امام خويش قرار داد و خطاب به ولى خود گفت: «روحى لروحك الفداء ونفسى لنفسك الوقاء ; [اى ابالحسن] روحم فداى روح تو و جانم سپر بلاى جان تو باد .» و سرانجام جان خويش را در راه حمايت از على عليه السلام فدا نمود و شهيده راه ولايت گرديد . زينب عليها السلام به خوبى درس ولايت مدارى را از مادر فرا گرفت و آن را به زيبايى در كربلا به عرصه ظهور رساند .

از يك سو در جهت معرفى و شناساندن ولايت، از طريق نفى اتهامات و ياد آورى حقوق فراموش شده اهل بيت تلاش كرد . از جمله در خطبه شهر كوفه فرمود: «وانى ترحضون قتل سليل خاتم النبوة ومعدن الرسالة وسيد شباب اهل الجنة ; لكه ننگ كشتن فرزند آخرين پيامبر و سرچشمه رسالت و آقاى جوانان بهشت را چگونه خواهيد شست؟»

و همچنين در مجلس ابن زياد ، شهر شام، و مجلس يزيد، ولايت و امامت را به خوبى معرفى نمود .

از سوى ديگر سر تا پا تسليم امامت‏بود; چه در دوران امام حسين عليه السلام و چه در دوران امام سجاد عليه السلام حتى در لحظه‏اى كه خيمه گاه را آتش زدند، يعنى در آغاز امامت امام سجاد عليه السلام نزد آن حضرت آمد و عرض كرد: اى يادگار گذشتگان . . . خيمه‏ ها را آتش زدند ما چه كنيم؟ فرمود: «عليكن بالفرار; فرار كنيد.

از اين مهمتر در چند مورد، زينب عليها السلام از جان امام سجاد عليه السلام دفاع كرد و تا پاى جان از او حمايت نمود .

1- در روز عاشورا; هنگامى كه امام حسين عليه السلام براى اتمام حجت، درخواست‏يارى نمود، فرزند بيمارش امام زين العابدين عليه السلام روانه ميدان شد . زينب با سرعت‏حركت كرد تا او را از رفتن به ميدان نبرد باز دارد، امام حسين عليه السلام به خواهرش فرمود: او را باز گردان، اگر او كشته شود نسل پيامبر در روى زمين قطع مى‏گردد.

2- بعد از عاشورا در لحظه هجوم دشمنان به خيمه‏ها شمر تصميم گرفت امام سجاد عليه السلام را به شهادت برساند، ولى زينب عليه السلام فرياد زد: تا من زنده هستم نمى‏گذارم جان زين العابدين در خطر افتد . اگر مى‏خواهيد او را بكشيد، اول مرا بكشيد، دشمن با ديدن اين وضع، از قتل امام عليه السلام صرف نظر كرد.

3- زمانى كه ابن زياد فرمان قتل امام سجاد عليه السلام را صادر كرد، زينب عليها السلام آن حضرت را در آغوش كشيد و با خشم فرياد زد: اى پسر زياد! خون ريزى بس است . دست از كشتن خاندان ما بردار . و ادامه داد: «والله لا افارقه فان قتلته فاقتلنى معه; به خدا قسم هرگز او را رها نخواهم كرد . اگر مى‏خواهى او را بكشى مرا نيز با او بكش .»

ابن زياد به زينب نگريست و گفت: شگفتا از اين پيوند خويشاوندى، كه دوست دارد من او را با على بن الحسين بكشم . او را واگذاريد .

البته ابن زياد كوچكتر از آن است كه بفهمد اين حمايت فقط به خاطر خويشاوندى نيست، بلكه به خاطر دفاع از ولايت و امامت است . اگر فقط مساله فاميلى و خويشاوندى بود، بايد زينب عليها السلام جان فرزندان خويش را حفظ و آن‏ها را به ميدان جنگ اعزام نمى‏كرد .

آنكه قلبش از بلا سرشار بود *** دخت زهرا زينب غمخوار بود

او ولايت را به دوشش مى‏كشيد *** چون امام عصر او بيمار بود

با طنين خطبه‏هاى حيدرى *** سخت او رسواگر كفار بود